فرم شناسی و نمادشناسی نقوش پرندگان در سفالینه های دوره ی سامانی قرن سوم و چهارم هجری

Authors

Abstract:

پرندگان همواره جایگاه ویژه ای در بین نقوش تزئینی بر دست ساخته های بشری داشته اند. ویژگی خاص پرندگان و وجوه نمادین آن ها باعث شده است تا سفال گران بسیاری آن ها را دست مایه ی آفرینش آثار هنری خود کنند. در دوران اولیه ی اسلامی؛ به ویژه در زمان سامانیان، پرندگانی به تصویرکشیده شده اندکه از نظر زیبایی شناسی و نمادگرایی از اهمیّت والایی برخوردارند. این پرندگان که از طبیعت فاصله ی بسیاری گرفته و به عالم مثل نزدیک ترند، گواه نمادین بودن این نقوش است. با این همه آن چنان که باید و شاید به نقش این موجودات و چرایی ظهور بی شمار آنان بر روی سفالینه ها توجه نشده است. با توجه به اینکه رمزپردازی و نمادگرایی، جزو جدایی ناپذیر فرهنگ ایرانیان است، شایسته است که با نگاهی تازه این نقوش مورد بررسی قرار گیرند. هدف از این پژوهش، بررسی نمادین پرندگان نقش شده روی سفالینه های دوران سامانی در ایران و میزان اهمیّت این نقش ها در این دوره است. در این مقاله طی بررسی فرم شناسانه و تطبیق آن با ادبیات و خوشنویسی دوران اسلامی، به دسته بندی این نقش مهم در سفال اسلامی پرداخته شده است. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که با توجه به آثار به جا مانده از این دوره، پرندگان به صورت تجریدی و به دور از واقع گرایی ترسیم شده اند و خط کوفی و نقوش تزئینی گیاهی تأثیر به سزایی در نوع فرم پردازی این پرندگان داشته اند. از نظر نمادین، باور ایرانیان مبنی بر تأثیر پرندگان در جذب برکت برای صاحب ظرف، دلیل موجهی بر نقش این موجودات در آثار ایرانیان است. روش این تحقیق، توصیفی-تحلیلی است و شیوه ی گردآوری اطلاعات، به صورت کتابخانه ای انجام گرفته است. جامعه ی آماری پژوهش، سفالینه های دوران سامانی، مربوط به قرن سوم و چهارم هجری را در بر می گیرد که مزین به نقش پرنده هستند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مطالعه و شناخت نقوش جاندار بر روی سفالینه های نیشابور (در قرن سوم و چهارم ه .ق)

نقش­مایه ­ها در هنر سفالگری حامل مفاهیم و مضامینی است، که تجلی­گر جهان­بینی جوامع بشری به شمار می‌آیند؛ نقوشی که بر سفال نقش می‌بندد، بیانگر میراثی است که در آن بستر به وجود آمده­اند. تحقیق پیش رو، به بررسی و تحلیل نقوش جاندار برروی سفالینه­های نیشابور در دوره سامانیان می­پردازد؛ که جزو زیباترین و اسرارآمیزترین نقوش سفالینه­های اسلامی محسوب می شوند. اهداف این پژوهش عبارتند از: شناخت مفاهیم و مض...

full text

مطالعه تطبیقی- تحلیلی نقوش سفالینه های آقکند با نقوش منسوجات قرن های چهارم تا ششم ه.ق.

The Aghkand potteries have high position in the classification of pottery types of the early Islamic period. Since the researchers assess the start and use of Aghkand potteries from the 4th century to the mid of the middle Ages of Islamic period, so in this paper we perused the comparison of pottery designs of Aghkand and textile designs of Buyid and Seljuk periods that lie in the interval. Whi...

full text

مطالعه تطبیقی- تحلیلی نقوش سفالینه های آقکند با نقوش منسوجات قرن های چهارم تا ششم ه.ق.

سفالگری یکی از دیرینه ترین هنرهایی است که تجلی گاه باورها، اساطیر و جهان بینی تمدن های بشری به شمار می آید و نقوشی که بر سفال نقش می بندد، معرف میراثی است که در آن بستر به وجود آمده است. هنر سفالگری در طی نخستین سده های اسلامی، غنا و ارزشی بیش از پیش یافت. در طبقه بندی انواع سفالینه های دوره اسلامی، سفال های نوع آقکند از جایگاه ویژه ای برخوردارند. در مقاله حاضر، سعی شده تا پس از ترسیم پیش زمینه...

full text

مطالعه سیرتحول نقوش چلیپایی در تزیینات معماری دوره اسلامی ایران و زیبایی شناسی و نمادشناسی آن

چکیده نقوش چلیپایی در ادوار پیش از اسلام برای تزیین هنرهای مختلف بکار رفته است و این نقوش در تزیینات معماری دوره اسلامی نیز از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در این مقاله به بررسی مفاهیم، زیبایی شناسی و سیر تحول این نقوش در تزیینات معماری دوره اسلامی ایران از آغاز تا پایان دوره زند و قاجار پرداخته شده است. هنرمندان متفکر دوران اسلامی از همان ابتدا به اهمیت نمادگرایی و زیبایی شناسی این نقوش پی برد...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 5  issue 10

pages  17- 28

publication date 2017-02-19

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023